“10. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Cevapları Sayfa 27 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
10. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 27
niyen Orojenezi sonucunda ABD’de Appalaş Dağları, Rusya’da Ural Dağları oluşmuştur. Aynı zamanda bu dönemde, Kaledoniyen Orojenezi sonucunda, İskandinav Yarımadasındaki dağlar oluşmuştur. Günümüzde bu dağlık alanlar çok yüksek değildir. Eski oluşumlu olmasından dolayı dış kuvvetler tarafından aşındırılıp alçaltılmıştır. Senozoyik’te meydana gelen Alp Orojenezi sonucunda günümüzde yeryüzünün en yüksek yerlerini oluşturan Avrupa kıtasındaki Alp Dağları, Asya kıtasındaki Himalaya Dağları, Kuzey Amerika kıtasındaki Kayalık Dağları, Güney Amerika kıtasındaki And Dağları oluşmuştur (Harita 1.2).
Epirojenez (Kıta Oluşumu)
Yer kabuğu parçalarının geniş alanlardaki alçalma ve yükselme hareketlerine epirojenik hareketler denir. Bu hareketler çok yavaş gerçekleşir ve tabakaların yatay duruşu genel olarak bozulmaz. Yer kabuğunu oluşturan levhalar, akışkan manto üzerinde bir dengede durur. Bu dengeye izostatik denge denir. Bu dengenin bazı durumlarda bozulması alçalma ve yükselmelere neden olur.
Bu durumu zihinde canlandırmak için gemi örneğini düşünebilirsiniz. Yükü olmayan gemi, üzerine yük konulduğunda suya öncekinden daha fazla batacaktır. Yine bir geminin ön tarafına fazla yük konulduğunda ön tarafı arka tarafına göre suya daha fazla batacaktır (Görsel 1.15). Sıvı hâldeki manto üzerinde levhaların alçalma ve yükselme hareketleri de gemi örneğindekine benzer bir şekilde meydana gelir. Yer kabuğunu oluşturan levhalar üzerindeki yükün artması ağırlaşıp alçalmaya neden olurken yükün azalması ise yer kabuğunun hafifleyip yükselmesine neden olur. Örneğin bir kara parçası üzerinde çok ağır buz tabakasının oluşumu alçalmaya, buzul erimesi ise yükselmeye neden olur. İskandinav Yarımadası ve Kanada’nın bulunduğu arazi üzerindeki milyonlarca tonluk buzul oluşumu bu alanların alçalmasına neden olmuştur. Buzul Çağı sonrasında sıcaklık artışı, buzulların erimesine ve bu alanların hafifleyerek yükselmesine neden olmuştur. Günümüzde de bu yükselmenin çok yavaş bir şekilde devam ettiği tespit edilmiştir.
Dış kuvvetlerin (akarsu, rüzgâr, buzul) aşındırma ve biriktirme faaliyetleri de izostatik dengenin bozulmasına ve epirojenik hareketlere neden olmaktadır. Aşınım alanları ağırlık azalması ile hafifleyerek yükselirken birikim alanları ağırlaşarak alçalır. Volkanik faaliyetler sonucunda çıkan malzeme birikimi de yer kabuğunda ağırlığın artmasına yol açar, alçalmalar meydana getirir.
Epirojenik hareketlerle kara durumundaki yerler alçalıp deniz durumuna geçebileceği gibi deniz durumundaki yerler yükselerek kara hâline geçebilir. Karaların alçalarak deniz sularının karaya doğru ilerlemesi olayına transgresyon (deniz ilerlemesi), karaların yükselerek deniz sularının geri çekilmesi olayına regresyon (deniz gerilemesi) denir (Görsel 1.16.a-16.b).
Deniz ilerlemesiyle kara oranı azalırken deniz oranı artar. Deniz gerilemesiyle kara oranı artarken deniz oranı azalır. Deniz gerilemesinin yaşandığı yerlerde kıyı taraçalarının görülmesi, epirojenik hareketlerin kanıtlarından biridir. İskandinav Yarımadası ve Kanada’nın yükselmesi, Hollanda ve Venedik’in alçalması epirojenezin yeryüzündeki başlıca örneklerindendir.
- Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.
10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 27 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
Yorum Yap